کد مطلب:48392 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:5

گنجینه پرسمان » قرآن

چرا آيه 67 سورة مائده بدون مقدمه و بدون ارتباط با آيات پيشين و پس از آن است؟

اولاً، ترتيب، نظم و عدد آيات در هر سوره در زمان حيات پيامبراكرمو با دستور آن بزرگوار انجام شده و توقيفي است. هر سوره با فرود آمدن بسماللهالرحمنالرحيم آغاز ميشد و آيات به ترتيب نزول در آن ثبت ميگرديد تا موقعي كه بسمالله... ديگري نازل گردد و سوره ديگري آغاز شود. اين نظم طبيعي آيات بود. گاهي اتفاق ميافتاد پيامبر9 با اشاره جبرييلدستور ميداد تا آيهاي بر خلاف نظم طبيعي در سوره ديگر قرار داده شود; از اينرو بسياري از سورههايي كه در مدينه نازل شده، مشتمل بر آياتي است كه در مكّه نازل گرديده و به عكس آيات مدني را در لابهلاي سورههاي مكي مشاهده ميكنيم.

در اين مورد اگرچه نزول آية ابلاغ قبل از آية اكمال بوده است اما به دستور پيامبر آيه اكمال در اوائل سورة مائده و قبل از آيه ابلاغ واقع شده است كه برخي از تفاسير فلسفه و حكمت آن را مصون ماندن قرآن از تحريف ذكر كردهاند نكتهاي كه دراين زمينه قابل تأمل است اين است كه محتواي اين قسمت از آيه الْيَوْمَ يَـئِسَ الَّذِينَ كَفَرُوا...الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُم با آيات قبل از آن، هيچ تناسبي ندارد و شما اگردر صدر آيه حُرِّمَتْ عَلَيْكُمُ الْمَيْتَة تا ذَ َلِكُمْ فِسْق تأمل كنيد و ذيل آيه معني فَمَنِ اضْطُرَّ فِي مَخْمَصَةٍ...فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَّحِيم را بر آن اضافه كنيد ملاحظه ميكنيد كه كلامي تام است و در تمام بودن معنا و افاده مقصودي كه از آن خواستهاند اصلاً به جمله الْيَوْمَ يَـئِسَ الَّذِينَ كَفَرُوا...الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُم... متوقف نيست و بستگي ندارد. و شما آيه را بدون الْيَوْمَ يَـئِسَ الَّذِينَ... يك آيه كامل مييابيد.

نتيجه ميگيريم كه جمله الْيَوْمَ يَـئِسَ...الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ... جمله معترضه است كه در وسط آيه فوق گذاشته شده و دلالت و بيان لفظ آيه به هيچ وجه متوقف بر اين جمله نيست و وقوع اين فراز از آيه در وسط آية مزبور مستند به دستور پيامبر بوده است.

خلاصه اين كه: اين آيه معترضه يعني الْيَوْمَ يَـئِسَ الَّذِينَ كَفَرُوا مِن دِينِكُم تا رَضِيتُ لَكُمُ الاْ ?ًِسْلَـَمَ دِينًا كلام واحدي است كه اجزأ آن به هم متصل است و براي غرض واحدي كه قائم به مجموع دو جمله است نازل شده و از هم جدا نيستند.

پس اين آيه بر اساس نزول قاعدتاً بايد بعد از آيه ابلاغ واقع ميشد اما بدلايلي كه گفته شد قبل از آن قرار گرفته است(دستور پيامبر مبني بر اين كه آين آيه را در فلان قسمت سوره قرار دهند)

و از طرفي طبق اسناد و دلايل فراواني كه در كتب روايي شيعه و اهلسنت آمده است، آيات مربوط به جريان غدير است و آيه شريفه إكمال در روز غدير و بدنبال ابلاغ ولايت نازل گرديد، در روايتي از امام باقر7 وارد شده كه ايشان از پدرش و جدش روايت كرده كه فرمود: چون رسول خدا از حجة الوداع برميگشت به سرزميني فرود آمد كه به آن ضوجان ميگفتند، پس آيه نازل شد: يَـََّأَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ... چون اين آيه نازل شد...پيامبر فرمود: كيست كه از خودتان به شما اولي باشد پس مردم به طور دستهجمعه ضجه كردند و گفتند: خدا و رسول او، آن گاه دست علي بن ابي طالبرا گرفت و فرمود من كنت مولاه... پس از آن خدا اين آيه را بر پيامبر نازل كرد الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ... و در روايتي هم آمده است: وقتي كه جبرئيل در حيات رسول الله6 در حجة الوداع براي اعلان ولايت علينازل شد و اين آيه را فرود آورد يَـََّأَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَآ أُنزِلَ إِلَيْكَ مِن رَّبِّك... رسول الله6 سه روز در انجام آن مكث كرد تا رسيد به جحفه و در اين سه روز از ترس مردم دست علي را نگرفت و او را بالا دست خود بلند نكرد تا اين كه در روز غدير در محلي كه آن را مهيعه ميگفتند بار گرفته و پياده شد... و خلاصه در اينجاست كه پيامبر مجدداً آيه ابلاغ را براي مردم بيان كرده و بعد از آن آيه اكمال نازل گرديده است طبق اين بيان قاعدتاً آية إكمال از نظر چينش و نحوه قرار گرفتن در سوره مائده بايد مؤخر از آية ابلاغ باشد اما همانطور كه گفته شد اين مسأله (مقدم شدن آيه اكمال در سوره مائده بر آيه ابلاغ) به دستور و امر پيامبر صورت گرفته است.(ر.ك، تفسير الميزان، ترجمه سيد محمد باقر موسوي همداني، نشر بنياد علمي و فكري علامه طباطبايي;، ج 6، ص 87 ; ج 5، ص 260.)